با توجه به تنوع چشمگیر محصولاتی چون سیم و کابل در بازار، به نظر می‌رسد آشنایی بیشتر کاربران با ویژگی های انواع گوناگون این محصولات در انتخاب و خریدی بهینه و موفق بی تاثیر نباشد.
در متن پیش رو تلاش می‌کنیم با اشاره به ویژگی‌‌های انواع گوناگون محصولات سیم و کابل در این زمینه راهگشای کاربران باشیم.
به صورت کلی سیم ها معمولا از یک رشته هادی مسی یا آلومینیومی تولید شده اند که این هادی می تواند تک مفتولی یا به صورت افشان باشد و همان‌طور که می‌دانید کابل مجموعه‌ای از چند سیم با روکش مسی هستند که کنار هم قرار گرفته‌اند و غلافی از جنس پلاستیک روی آن ها کشیده شده است.
اجزای تشکیل دهنده سیم و کابل
تمام سیم ها و کابل ها از دو قسمت هادی و عایق تشکیل می شوند که این قسمت هادی از یک فلز مس تقریبا خالص و بسیار منعطف و یا نهایتا از آلومینیوم و آلیاژهای خاص آن تشکیل می‌شود.
اشکال مختلف مقاطع در هادی ها می تواند دایره‌ای باشد که مقاطع به شکل دایره‌ای تک رشته هستند و با حروف مخفف re و یا مقاطع دایره‌ای چند رشته با حروف مخفف rm مشخص می شوند.
نوع دیگر سطح مقطع هادی مثلثی است که این مقاطع اصولا تک رشته‌ای بوده و با حروف مخفف se شناخته می‌شوند. نوع دیگر آن ها نیز چند رشته‌ای است که با حروف مخفف sm شناخته می‌شوند.
عایق سیم و کابل
عایق سیم ها و غلافی که بر روی کابل ها قرار می‌گیرند، معمولا از جنس پی وی سی است همچنین عایق های دیگری مثل کاغذ و برخی ترکیبات شیمیایی دیگر نیز در بعضی کابل های مخصوص استفاده می‌گردد.
برای آنکه اشتباهی صورت نگیرد و همچنین برای تشخیص بهتر انواع کابل ها، پوشش هادی ها را با رنگ‌های گوناگونی مورد استفاده قرار می دهند.
در ادامه مطلب به رنگ‌بندی این پوشش های سیم و کابل ها بر اساس استاندارد VDE0271 آلمان و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (ISIRI 607) می‌پردازیم :
سیم های برق سیاه
سیم‌های برق سیاه برای انتقال برق به سوئیچ ها و پریزهای برق در تمام انواع مدارها به کار می روند. سیم های سیاه اغلب برای پایه های سوئیچ در مدارها به کار گرفته می شوند و نقش اتصالی را ایفا می کنند که سوئیچ را به بار الکتریکی وصل می کند. تمام سیم های سیاه معمولا همیشه دارای جریان برق هستند.
سیم برق قرمز
در مدارهای 220 ولتی، سیم های قرمز، سیم های دارای جریان ثانویه هستند و ماند سیم های سیاه می توانند در چند نوع پایه سوئیچ به کار گرفته شوند.
از سیم و کابل های قرمز برای اتصال سنسور دود به سیستم برق خانه نیز استفاده می شود. میتوان دو سیم قرمز را بهم متصل کرد و یا یک سیم قرمز را با یک سیم سیاه به کار برد.
سیم برق آبی و زرد
سیم برق آبی و زرد جز رنگ بندی کابلهایی هستند که برای انتقال جریان برق استفاده می شوند اما در سیم کشی پریزهای معمولی به کار نمی روند. سیم های آبی و زرد زمانی به کار می روند که قرار باشد سیم کشی از میان راه صورت گیرد،
به طور مثال سیم های زرد را می توان در پایه های سوئیچ پنکه های سقفی، نورهای ساختمانی و پریزهایی که با سوئیچ های برق جفت شده اند مشاهده کرد.
سیم‌های آبی نیز به عنوان نقاله برای سوئیچ های سه یا چهار راه به کار می رود.
سیم برق سفید و خاکستری
اگر سیم هایی که مشاهده می کنید به رنگ سفید یا خاکستری باشند در واقع سیم های نول یا خنثی هستند.
هدف استفاده از این سیم ها اتصال به رسانای فشار قوی است البته با اینکه به این سیم ها، سیم های برق نول یا خنثی گفته می شود
اما ممکن است حامل جریان برق باشند به خصوص اگر جریان نامتوازن باشد بنابراین در کار با این سیم ها احتیاط را رعایت کنید.
سیم برق سبز
سیم و کابلی که با رنگ سبز مشخص شده اند در واقع کابل های اتصال به زمین یا ارت هستند که به پایانه زمین در جعبه پریز متصل می شوند و مسیر رانش آنها به رسانگر فشار قوی در پنل برق است.
سیم‌های برق سبز به عنوان محافظ عمل می کنند و فقط می توانند به سیم های سبز دیگر متصل شوند. در کارکرد با این سیم ها نیز باید احتیاط را رعایت کرد زیرا ممکن است برق داشته باشند.
غلاف کابلها
بعضی انواع کابل ها در جهت حفاظت مقابل عوامل محیطی و ضربه‌های احتمالی مکانیکی، کابلها را به وسیله یک یا چند لایه غلاف از جنس فلز (مس،سرب و فولاد) و یا کاغذ و مواد پلاستیکی به خصوص پی وی سی می‌پوشانند که به این پوشش غلاف یا شیلد کابل گفته می شود.
کابلها بر اساس داشتن غلاف بیرونی به دو دسته کلی :
- کابل های مسلح و
- غیر مسلح تقسیم می شوند
کابلهای غیر مسلح فقط از نظر الکتریکی عایق شده اند و کابل های مسلح به کابل هایی گفته می شود که هم از نظر الکتریکی و هم در برابر تحمل فشار، ضربات مکانیکی، نفوذ رطوبت، عوامل شیمیایی و غیره حفاظت شده اند.
