مکانیزم عملکرد یک کلید مینیاتوری یا کلید هوایی شامل تریپ حرارتی و تریپ مغناطیسی است. هنگامی که جریان خطا رخ دهد میدان مغناطیسی تولید شده توسط سیم پیچ بر نیروی فنر نگه دارنده تکیه گاه غلبه می کند و تریپ اتفاق می افتد. نشانه ظاهری تریپ، حرکت دستگیره کلید به سمت موقعیت قطع است.
در کلیدهای مینیاتوری حفاظت در مقابل اضافه بار به وسیله رله حرارتی یا بی متال صورت می گیرد. بی متال مذکور حتماً باید مطابق استاندارد و مشخصه قطع قراردادی، با دقت بسیار تنظیم شود تا بتواند عملکرد صحیحی ارائه دهد. برخی کلیدهای بی کیفیت به دلیل کاهش هزینه ها متأسفانه این بخش را در کلید حذف می کنند.
حفاظت در مقابل اتصال کوتاه از طریق سیم پیچ در کلید مینیاتوری انجام می پذیرد که هر سیم پیچ ویژه یک جریان نامی طراحی شده است. در کلیدهای تقلبی از یک نوع سیم پیچ برای چند جریان نامی استفاده شده است. مکانیزم کلید زنی یا سوئیچینگ کلید مینیاتوری با استفاده از کنتاکت های ثابت و متحرک است که این کنتاکت ها با سیم ها در ورودی و خروجی کلید ارتباط الکتریکی دارند.
محفظه و ترمینال های کلید مینیاتوری
علاوه بر الزام کلید مینیاتوری به دارا بودن محفظه عایق با استقامت حرارتی و مکانیکی لازم به منظور تحمل دمای ناشی از جریان نامی، اجزای فلزی مکانیزم عمل کننده کلید مینیاتوری نیز باید از جنس مقاوم بوده تا در شرایط آب و هوایی نامساعد فرسوده نشود. ترمینال های کلید باید به گونه ای باشد که از پراکنده شدن سیم و کابل متصل به آن جلوگیری شود. رزوه های پیچ ترمینال ها باید در فلز محکم شود. انتهای آچارخور پیچ ها باید گرد بوده تا از صدمه رساندن به سیم ها جلوگیری نماید.
استانداردها و آزمون کلید مینیاتوری
در کلیدهای مینیاتوری باید دو استاندارد IEC60947 جهت کاربردهای صنعتی و استاندارد IEC60898 برای کلیدهای کاربری مسکونی رعایت شود. در ایران هم در آزمایشگاه پژوهشگاه نیرو، کلیدهای مینیاتوری توسط سازمان ملی استاندارد و سازمان توانیر بر اساس استاندارد بین المللی ، ارزیابی می شوند.
برخی از مواد آزمون کلید مینیاتوری مطابق استاندارد ملی عبارتند از آزمون حفاظت در برابر خطر برق گرفتگی توسط دستگاه تست انگشتک، آزمون مقاومت در برابر ضربه و تکان مکانیکی، آزمون افزایش دما و اندازه گیری اتلاف توان، آزمون مقاومت در برابر گرمای غیر عادی و آتش توسط دستگاه تست آتش و آزمون تحت عنوان بیست و هشت روزه. مطابق با این استاندارد آزمون دوام مکانیکی به گونه ای است که کلید را تا چهار هزار مرتبه با جریان نامی قطع و وصل می کنند و در آزمون بیست و هشت روزه کلید را تا ۲۸ روز با جریان نامی قطع و وصل می کنند.
دوام مکانیکی کلید مینیاتوری اشنایدر
از مشخصات کلید مینیاتوری که در کاتالوگ آن ذکر می شود و مورد توجه قرار می گیرد دوام مکانیکی این نوع کلید است. دوام مکانیکی کلیدهای مینیاتوری اشنایدر تا ۲۰۰۰۰ سیکل قطع و وصل کلید، تضمین شده است. همان طور که می دانید عمر یک کلید به علت اصطکاک قطعات با یکدیگر هنگام قطع و وصل، تحت تأثیر قرار می گیرد. یکی از آزمون هایی که کلید مینیاتوری پشت سر می گذارد، آزمون دوام مکانیکی و الکتریکی کلید توسط دستگاه تست دوام مکانیکی و الکتریکی است.
تست کلید مینیاتوری
یکی از مواردی که ممکن است برای خریدار و یا مصرف کننده کلید مینیاتوری حائز اهمیت باشد، بررسی و تست کلید مینیاتوری است. این بررسی شامل معاینه ظاهری، بازرسی مواد استفاده شده داخلی و خارجی کلید، عملکرد مکانیکی و بازرسی عملکرد کلید است. عملکرد مکانیکی سوئیچ کردن بین وضعیت ON و OFF کلید (MCB) باید انعطاف پذیر و قابل اطمینان بدون گیر کردن و یا لغزش شاسی کلید مینیاتوری باشد. به طور مثال در صورت قطع برق و روشنایی باید مجدد کلید مینیاتوری را تنظیم و در حالت وصل قرار داد. در صورتی که با وجود تنظیم مجدد کلید، جریان برق برقرار نشد؛ یا در سیم کشی مدار و یا خود کلید قطع کننده یا مینیاتوری مشکل وجود دارد.
گام اول در بررسی این مشکل این است که اتصال همه کلیدها و لوازم الکتریکی را قطع کنید. ابتدا به صورت دستی شاسی کلید را بالا و پایین زده، اگر در حالت ON باقی نماند، کلید مینیاتوری سالم نیست و احتیاج به تعویض دارد. کلید مورد بررسی را روی حالت ON قرار داده و مولتی متر را روشن کنید. سپس مولتی متر را روی حالت ولت متر قرار دهید. پراب قرمز رنگ مولتی متر را به پیچ یا ترمینالی که کلید را تغذیه می کند متصل کنید. در این حال پراب مشکی رنگ یا خنثی مولتی متر را به قسمت زمین شده جعبه یا تابلو مینیاتوری اتصال دهید.
ولتاژ نشان داده شده را بخوانید. در صورتی که ولتاژی موجود نبود (ولتاژ صفر)، خرابی کلید مینیاتوری تشخیص داده می شود. در صورتی که ولتاژ نمایش داده شده عدد ۱۲۰ یا ۲۳۰ ولت بود کلید مینیاتوری سالم است و ممکن است سیم کشی های مدار مشکل داشته باشد.
